Hiện nay đang có rất nhiều công ty Cổ phần đang hoạt động với nhiều loại hình kinh doanh khác nhau. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều người chưa thực sự hiểu được “Công ty cổ phần là gì?”. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu và giải đáp những thắc mắc của độc giả trong nội dung bài viết dưới đây.
Công ty Cổ phần là gì?
Công ty cổ phần là một doanh nghiệp thuộc sở hữu của các nhà đầu tư, với mỗi nhà đầu tư sở hữu một cổ phiếu dựa trên số lượng cổ phiếu được mua.
Các công ty cổ phần được thành lập để tài trợ cho những nỗ lực quá đắt đỏ đối với một cá nhân hoặc thậm chí là chính phủ tài trợ. Các chủ sở hữu của một công ty cổ phần dự kiến sẽ chia sẻ lợi nhuận của nó.
Công ty cổ phần hoạt động như thế nào?
Từ khi công ty được thành lập, các cổ đông của công ty cổ phần có trách nhiệm vô hạn đối với các khoản nợ của công ty. Quy trình hợp pháp của công ty là làm giảm trách nhiệm đó đối với mệnh giá cổ phiếu thuộc sở hữu của cổ đông.
Cổ phiếu của một công ty cổ phần có thể chuyển nhượng. Nếu công ty cổ phần là công khai, cổ phiếu của nó được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán đã đăng ký. Cổ phiếu của công ty cổ phần tư nhân có thể chuyển nhượng giữa các bên, nhưng quá trình chuyển nhượng thường bị giới hạn bởi thỏa thuận, ví dụ cho các thành viên gia đình.
Trong lịch sử, các nhà đầu tư vào công ty cổ phần có thể có trách nhiệm vô hạn, có nghĩa là tài sản cá nhân của cổ đông có thể bị tịch thu để trả nợ trong trường hợp công ty sụp đổ.
Lịch sử ngắn của các công ty cổ phần
Có những ghi chép về các công ty cổ phần được thành lập ở châu Âu sớm nhất là vào thế kỷ 13. Tuy nhiên, chúng dường như đã nhân lên từ đầu thế kỷ 16, khi các nhà đầu tư mạo hiểm bắt đầu suy đoán về các cơ hội được tìm thấy ở Thế giới mới.
Thăm dò châu Mỹ, họ chủ yếu được tài trợ bởi các công ty cổ phần. Các chính phủ rất háo hức với lãnh thổ mới nhưng miễn cưỡng chấp nhận chi phí và rủi ro khổng lồ liên quan đến các dự án mạo hiểm này.
Điều đó khiến các doanh nhân nghĩ ra một kế hoạch kinh doanh. Họ sẽ bán cổ phần trong liên doanh của mình cho nhiều nhà đầu tư để quyên tiền để tài trợ cho các chuyến đi đến Thế giới mới. Tiềm năng cho các nguồn lực được khai thác và thương mại được phát triển là điểm thu hút đối với nhiều nhà đầu tư. Những người khác muốn thực sự tuyên bố một yêu sách trong Thế giới mới và thiết lập các cộng đồng mới sẽ không bị đàn áp tôn giáo.
Trong lịch sử Hoa Kỳ, Công ty Virginia của Luân Đôn là một trong những công ty cổ phần sớm nhất và nổi tiếng nhất. Năm 1606, Vua James I đã ký một điều lệ hoàng gia cho phép công ty độc quyền thành lập một thuộc địa tại Virginia ngày nay. Kế hoạch kinh doanh của Công ty Virginia rất tham vọng, từ việc khai thác tài nguyên vàng của khu vực (không có) cho đến tìm đường đi đến Trung Quốc.
Sau nhiều khó khăn, công ty đã thành công thành lập thuộc địa Jamestown ở Virginia và bắt đầu trồng và xuất khẩu thuốc lá. Tuy nhiên, vào năm 1624, một tòa án ở Anh đã ra lệnh cho công ty giải thể và biến Virginia thành thuộc địa của hoàng gia. Các nhà đầu tư trong Công ty Virginia không bao giờ thấy lợi nhuận.
Do sự mở rộng nhanh chóng của các doanh nghiệp thâm dụng vốn trong cuộc Cách mạng Công nghiệp ở Anh, nhiều doanh nghiệp đã được vận hành như các hiệp hội chưa hợp nhất hoặc quan hệ đối tác mở rộng, với số lượng thành viên lớn. Tuy nhiên, thành viên của các hiệp hội như vậy thường là trong một thời gian ngắn nên bản chất của họ liên tục thay đổi.
Ưu nhược điểm của công ty cổ phần
Ưu điểm
- Các công ty Cổ phần thường có ít nhất 3 cá nhân hoặc 3 tổ chức cùng chung vốn nên thuận lợi cho những hoạt động dịch vụ kinh doanh vốn lớn.
- Chế độ trách nhiệm của CTCP là trách nhiệm hữu hạn, nghĩa là các cổ đông sẽ đảm nhận chịu trách nhiệm về khoản nợ ngoài ra các tài sản khác đều thuộc phạm trù góp vốn nên không có nhiều rủi ro cho các cổ đông.
- Công ty cổ phần hoạt động rộng rãi, nhiều lĩnh vực, nhiều ngành nghề. Vốn được sử dụng linh hoạt, tạo điều kiện cho nhiều cổ đông khác cùng góp vốn.
- Khả năng huy động vốn cao
Nhược điểm
- Quá trình quản lý phức tạp vì có nhiều cổ động nên khó tránh khỏi trường hợp đối kháng về mặt lợi ích
- Quá trình hình thành phức tạp do nhiều cổ động.
- Các bên cổ đông không bị ràng buộc về mặt pháp luật trong chế độ tài chính, kế toán.
Trong luật doanh nghiệp hiện đại, sự tồn tại của công ty cổ phần thường đồng nghĩa với việc thành lập (sở hữu pháp lý tách biệt với cổ đông) và trách nhiệm hữu hạn (cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty đối với giá trị số tiền họ đã đầu tư trong công ty). Do đó, các công ty cổ phần thường được gọi là các tập đoàn hoặc công ty TNHH.
